| تاملی بر خروج نخبگان علمی از کشور: خروج از چرخه اثرگذاری |
| کد مقاله : 1005-CONGRESS-FULL |
| نویسندگان |
|
زینب السادات فاطمی امین *، علی یوسفی دانشگاه فردوسی مشهد |
| چکیده مقاله |
| زمینه: در حال حاضر، خارج شدن نخبگان علمی از چرخه اثرگذاری در کشور دو صورت پیدا کرده است؛ از یک طرف، شاهد خروج نخبگان و عدم بازگشت آنان به کشور هستیم. از طرف دیگر، با انزوای نخبگانی که هنوز در داخل کشور بسر می‌برند، مواجه می‌باشیم. این درحالی است که تحول در جامعه به نقش نخبگان علمی وابسته است و تأثیر اندیشه و تفکر آنان بر کیفیت اجرای برنامه‌های ملی را نمی‌توان نادیده گرفت. هدف اصلی محققان، نشان دادن اهمیت زمینه‌های ساختاری در جامعه است تا نحوه تأثیرگذاری آنها بر مهاجرت نخبگان علمی از کشور مشخص شود. روش: ضرورت توجه ساختاری به این مسئله مهم اجتماعی در کشور، ما را به تحلیل چرایی مهاجرت نخبگان علمی ایرانی رهنمون می‌سازد. لذا نیاز به اتخاذ روشی کیفی است تا بتوان از طریق تجربه تفسیر شده در بیان خود نخبگان علمی، به درک عمیق و تحلیل چرایی خروج آنان از چرخه اثرگذاری در کشور دست یافت. تکنیک جمع‌آوری داده‌های کیفی، «مصاحبه» می‌باشد. ویژگی بارز این تکنیک تحقیقاتی در انعطاف‌پذیری آن است که اجازه می‌دهد بینش و دیدگاه مصاحبه‌شوندگان درک گردد. از آنجایی که نمونه‌گیری با روش کیفی، «معیارمحور» می‌باشد، مشارکت‌کنندگان (نخبگان علمی) در این کار تحقیقاتی انتخاب یا دعوت شده‌اند. یافته‌ها: اصلی‌ترین دغدغه نخبگان، سوء مدیریت‌های اجرایی در داخل کشور می‌باشد که آن را معلول اولویت داشتن منافع شخصی بر منافع ملی و نبود برنامه‌ها و راهبردهای کلان ملی از سوی سیاست‌گذاران و مسئولان می‌پندارند. نبود نگاه شایسته‌سالارانه و عدم حمایت واقعی از شرکت‌های نوپای اقتصادی و دانش‌بنیان نشان از نمایشی بودن استارتاپ‌ها و غیرکاربردی بودن آنهاست. این مسئله باعث شده نخبگان احساس کنند که نوآوری و کارآفرینی در کشور جایگاهی ندارد و به همین خاطر در آنان نوعی احساس عدم کارآیی و مفیدنبودن در داخل کشور شکل گرفته است. کنار گذاشته شدن نخبگان علمی از چرخه اثرگذاری در سطح ملی، همچنین نگرانی از آینده شغلی و پیشرفت حرفه‌ای و عدم امکان برنامه‌ریزی برای آینده، آنان را به سوی مهاجرت از کشور سوق داده است. نتیجه‌گیری: انتقال نخبگان ایرانی به کشورهای توسعه‌یافته، معطوف به ترتیبات نهادی تمرکزگرا در کشور است، زیرا بسترهای ساختاری مناسب برای رشد و ارتقاء آنان وجود ندارد و برعکس بسترهای آماده برای جذب از طریق کشورهای دیگر وجود دارد. |
| کلیدواژه ها |
| خروج از چرخه اثرگذاری-زمینه‌های ساختاری-عدم کارآیی و مفیدنبودن در داخل کشور-مهاجرت نخبگان علمی |
| وضعیت: پذیرفته شده |