| ضرورت چند جانبه نگری درتحلیل مهاجرت نخبگان علمی از کشور |
| کد مقاله : 1007-CONGRESS-FULL |
| نویسندگان |
|
علی یوسفی *1، زینب فاطمی2 1عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد 2پژوهشگر اجتماعی .آزاد |
| چکیده مقاله |
| روند رو به تزاید مهاجرت نخبگان علمی از کشور و آثار مخرب آن برای توسعه دانش بنیان کشور یک خسارت جبران ناپذیر است. بخشی از این مهم ناشی از ضعف و نارسائی رویکردهای نظری حاکم بر نظام تصمیم گیری در فهم و تبیین این پدیده است. انتظار این است که نظام تصمیم گیری کشور در این حوزه به آخرین نظریه ها و روش های مواجهه با پدیده مهاجرت نخبگان علمی مجهز باشد تا به درستی بتواند این پدیده را مدیریت کند. با وجود رویکردهای مختلف نظری در حوزه مهاجرت و امکان بهره گیری از آنها، امروزه ما شاهد خلأهای نظری محسوسی در تبیین ها و تحلیل‌های مهاجرت نخبگان علمی در کشور هستیم. این نوشتار برآن است نخست مرور اجمالی بر دیدگاههای رایج نظری در تحلیل مهاجرت نخبگان در قالب سه رویکرد نظری خرد ، کلان و تلفیقی داشته باشد و سپس با نقد و بررسی رویکردهای جاری و شناسائی خلاءهای نظری موجود ، رویکرد نظری مختار خود که در واقع یک رویکرد تلفیقی به روز شده و چندجانبه نگر است را برای تبیین و فهم مهاجرت نخبگان علمی در کشور پیشنهاد نماید. رویکردهای نظری خردنگر، مهاجرت سرمایه انسانی متخصص را در سطح فردی و نوع نگرش و انگیزه آنان بمنظور ارتقای کمی و کیفی زندگی شخصی و حرفه‌ای‌شان جستجو می‌کنند. رویکردهای نظری کلان‌نگر، دارای رهیافتی ساختاری و کلان هستند و بر تأثیر الزام‌آور ساختارها بر کنشگران فردی در سطح خرد تأکید دارند. رویکردهای نظری تلفیقی، مهاجرت نخبگان را وابسته به مؤلفه‌های درهم‌تنیده و مختلف درنظرمی‌گیرند که هم بر فرایندهای کلان جامعه تأکید دارد و هم شامل اقدامات سطح فردی می‌باشد. در این میان آن دسته از رویکردهای تلفیقی که بین شرایط نهادی - ساختاری و نوع کنش اجتماعی پیوند برقرار می کنند از این جهت که می توانند انواع مهاجرت را متناسب با شرایط ساختاری نهادی حاکم بر جامعه از هم تفکیک کرده و تناسبی میان فرایندهای خرد و کلان مهاجرت برقرار کنند ، برای تبیین مهاجرت نخبگان علمی در اولویت قرار می گیرند. بدیهی است وقتی رویکرد مناسب و به روز شده ای از مهاجرت نخبگان مبنای فهم سیاست گذار و برنامه ریز قرار می گیرد امکان استفاده از تدابیر مناسب و به روز شده در مواجهه با مشکلات این پدیده نیز افزایش پیدا می کند. در این میان گسترش تعامل سطوح تصمیم گیری مهاجرت با کانون‌های تفکر نخبگانی به منظور جلب مشارکت آنان و همچنین حضور فعال نخبگان در مراکز تصمیم گیری مربوط ، خود می تواند از جمله شرایط لازم ماندگاری نخبگان علمی در کشور باشد. واژگان کلیدی: مهاجرت نخبگان علمی ، سیاست‌گذاری، رویکرد نظری ، چندجانبه نگری ، به روز رسانی |
| کلیدواژه ها |
| مهاجرت نخبگان علمی ، سیاست‌گذاری، رویکرد نظری ، چندجانبه نگری ، به روز رسانی |
| وضعیت: پذیرفته شده |