مفهوم ملت-دولت و پدیده مهاجرت نخبگان

کد مقاله : 1020-CONGRESS

نویسندگان

بابک شمشیری * دانشگاه شیراز

چکیده مقاله

هدف از نوشتار حاضر، تبیین نسبت مفهوم «ملت-دولت» با پدیده مهاجرت نخبگان است. در واقع این نوشتار درصدد است تا ریشه اصلی مهاجرت نخبگان را بر اساس تحلیل مفهوم«ملت-دولت»،تبیین نماید. پرسش اصلی این نوشتار عبارت است از اینکه، ریشه اصلی مهاجرت نخبگان چیست؟این نوشتار از نوع جستار نویسی فلسفی است که از روش تحلیل مفهومی و همچنین جستار نظرورزانه، مدد گرفته است. به همین منظور،ابتدا مفهوم «ملت -دولت» مورد واکاوی قرار گرفته و بر اساس آن، در باره ریشه مهاجرت نخبگان بحث و بررسی صورت گرفته است. در ادامه برخی از پیامدهای پدیده مهاجرت نخبگان تبیین شده و دست آخر امکان برون رفت از وضعیت موجود بحث شده است. آنچنان که در نوشتار آمده است، ریشه اصلی پدیده مهاجرت نخبگان ایرانی را باید در عدم تحقق « ملت- دولت» به معنای امروزی مدرن آن جستجو کرد. از طرف دیگر، چنانچه تحلیلهای این نوشتار نشان می دهند، هیچ یک از عناصر درگیر در پدیده مهاجرت نخبگان یعنی، فرد مهاجر، ملت و دولت، برنده نخواهند بود بلکه این پدیده برای طرفین نوعی بازی باخت-باخت محسوب می شود. چرا که هریک از عناصر مرتبط با مهاجرت به نوعی در معرض آسیب هستند.‌فرد مهاجر ممکن است که از جنبه هویتی به ویژه هویت فرهنگی و ملی دچار آسیب و و اختلال گردد. ملت نیز از نظر همبستگی و انسجام ملی در معرض خطر بوده و به تبع آن سرمایه اجتماعی جامعه صدمه خواهد دید. دولت و حاکمیت نیز سرمایه انسانی و نیز سرمایه اجتماعی خود را از دست می دهد.به باور نگارنده، راه حل برون رفت از وضعییت کنونی، تغییر در خوانش موجود از جمهوری اسلامی است. تغییری که بیش از اتکاء به فقه و شریعت، متکی بر معنویت،اخلاق و عقلانیت اسلامی باشد. به عبارت دیگر، خوانش فقاهتی از اسلام و کاهش دادن آن به فقه و شریعت، همخوانی با جمهوریت نظام حکومتی موجود نداشته و بین جمهوریت و اسلامیت، تضاد سخت و سنگینی موجود است . تضادی که مانع تحقق مفهوم ملت - دولت شده است. از اینرو اسلامیت نظام باید بر مبنای معنویت و اخلاق اسلامی و همچنین خرد و عقلانیت اسلامی تعریف گردد.

کلیدواژه ها

«ملت-دولت»، «مهاجرت نخبگان»، «جمهوری اسلامی»،«جستار نظرورزانه»،«تحلیل مفهومی»

وضعیت: پذیرفته شده